Το 1980, η ένταξη του αρχαιολογικού χώρου της Κάτω Πάφου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO αποτέλεσε σημείο έναρξης για τη δημιουργία ενός Γενικού Σχεδίου, στόχος του οποίου θα ήταν πρωταρχικά η προστασία και η συντήρηση των αρχαιολογικών θησαυρών, καθώς επίσης η προώθησή τους και η παροχή εκτενών πληροφοριών στους επισκέπτες. Το αρχαιολογικό πάρκο της Κάτω Πάφου περιλαμβάνει αξιοθέατα και μνημεία από τα προϊστορικά χρόνια έως τον μεσαίωνα, αν και τα περισσότερα ερείπια χρονολογούνται από τη ρωμαϊκή περίοδο. Τα θαυμαστά ψηφιδωτά δάπεδα των τεσσάρων ρωμαϊκών επαύλεων αποτελούν το εντυπωσιακό επίκεντρο των ευρημάτων. Το συγκρότημα περιλαμβάνει, επίσης, άλλα σημαντικά μνημεία όπως το Ασκληπιείο, το Ωδείο, την Αγορά, το Φρούριο των Σαράντα Κολόνων, τα ερείπια της πρώιμης χριστιανικής βασιλικής της Λιμενιώτισσας και τους "Τάφους των Βασιλέων".

Ο διάκοσμος των ψηφιδωτών και οι μυθολογικές συνθέσεις είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αναστηλωμένης αυτής ρωμαϊκής έπαυλης, η οποία χρονολογείται από τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Η έπαυλη ονομάζεται "Οικία του Διονύσου" χάρη στις πολλές αναπαραστάσεις του Διονύσου, του θεού του κρασιού. Ανήκε πιθανότατα σε κάποιο μέλος της ρωμαϊκής κυβερνητικής τάξης ή σε κάποιον πλούσιο κάτοικο της Πάφου.

Η Έπαυλη του Θησέα

Τα ψηφιδωτά της Έπαυλης του Θησέα βρίσκονται κοντά στην Οικία του Διονύσου και χρονολογούνται από τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τον εξαιρετικού ενδιαφέροντος γεωμετρικό διάκοσμο καθώς και μυθολογικές αναπαραστάσεις. Αξίζει κανείς να δει τα ψηφιδωτά που απεικονίζουν τον Θησέα να σκοτώνει τον Μινώταυρο και τη γέννηση του Αχιλλέα.

Έπαυλη του Αιώνα

Τα ψηφιδωτά της Έπαυλης του Αιώνα χρονολογούνται από τον τέταρτο αιώνα μ.Χ. και βρίσκονται κοντά στα ψηφιδωτά του Διονύσου και του Θησέα. Οι πέντε σκηνές της μυθολογίας που αξίζει κανείς να δει είναι εκείνες που αναπαριστούν το λουτρό του Διονύσου, τη Λήδα και τον Κύκνο, το διαγωνισμό ομορφιάς μεταξύ της Κασσιόπειας και των Νηρηίδων, τον Απόλλωνα και το Μαρσύα και, τέλος, τη θριαμβευτική πομπή του Διονύσου.

Οικία του Ορφέα

Τα ψηφιδωτά της έπαυλης αυτής ανήκουν στον τρίτο αιώνα μ.Χ. και βρίσκονται δυτικά της Έπαυλης του Θησέα. Υπάρχουν τρεις αναπαραστάσεις της μυθολογίας που αξίζει κανείς να δει και είναι εκείνες που απεικονίζουν τον Ορφέα με τη λύρα του, τον Ηρακλή και το λιοντάρι της Νεμέας και την Αμαζόνα.

Οικία των τεσσάρων εποχών

Η έπαυλη αυτή βρίσκεται βόρεια της Οικίας του Ορφέα. Ονομάστηκε έτσι από το ψηφιδωτό που απεικονίζει την προσωποποίηση των τεσσάρων εποχών, το οποίο χρονολογείται από το πρώτο μισό του τρίτου αιώνα μ.Χ.

Το κάστρο τη Πάφου ήταν αρχικά βυζαντινό οχυρό που χτίστηκε για να προστατεύει το λιμάνι. Ξαναχτίστηκε από τους Λουζινιανούς τον 13ο αιώνα, κατεδαφίστηκε από τους Ενετούς το 1570 κατά την οθωμανική εισβολή και χτίστηκε ξανά από τους Οθωμανούς, αφού κατέλαβαν το νησί τον 16ο αιώνα. Αρχικά, ο ρόλος αυτός ανήκε στο φρούριο των Σαράντα Κολόνων, τα ερείπια του οποίου βρίσκονται μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο βόρεια. Κατά τη μακρά ιστορία του, το κάστρο της Πάφου χρησιμοποιήθηκε μεν για λόγους προστασίας καθώς, επίσης, ως φυλακές, αλλά και ως χώρος αποθήκευσης αλατιού κατά την περίοδο που το νησί ήταν βρετανική αποικία. Το 1935 ανακηρύχθηκε αρχαίο μνημείο και σήμερα θεωρείται ως ένα από τα εμβλήματα της επαρχίας της Πάφου.

Στην πλατεία ακριβώς μπροστά από το κάστρο λαμβάνουν χώρα πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως και το Φεστιβάλ "Αφροδίτη" της Πάφου κάθε Σεπτέμβριο. Στο πλαίσιο του φεστιβάλ αυτού παρουσιάζονται διαφορετικές όπερες κάθε χρονιά, οι οποίες σκηνοθετούνται από διεθνούς φήμης καλλιτέχνες, με το κάστρο να αποτελεί συνήθως μέρος των σκηνικών.

Το θέατρο της Πάφου, στη δυτική Κύπρο, βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της αρχαίας πόλης, διαγωνίως απέναντι από το λιμάνι. Πιθανόν να έχει χτιστεί από τα πρώτα χρόνια ζωής της πόλης, στα τέλη του τέταρτου αιώνα π.Χ. Φαίνεται να συνδέεται στενά με την αρχιτεκτονική της Αλεξάνδρειας, όπως θα περίμενε κανείς, καθώς η Πάφος ήταν επί Πτολεμαίων πρωτεύουσα του νησιού και είναι πολύ πιθανό να αντανακλά την τεχνοτροπία του θεάτρου της Αλεξάνδρειας. Φαίνεται να παρουσιάζει επίσης αρκετά χαρακτηριστικά, σημαντικά για την εξέλιξη του σχεδιασμού του αρχαίου θεάτρου, όπως π.χ. το ημικυκλικό του σχήμα.

Η εκκλησία της Παναγίας Χρυσοπολίτισσας χτίστηκε τον 13ο αιώνα πάνω στα ερείπια της μεγαλύτερης πρώιμης βυζαντινής βασιλικής του νησιού. Στον περίβολο μπορεί κανείς να δει τη Στήλη του Αποστόλου Παύλου, στην οποία, σύμφωνα με την παράδοση μαστιγώθηκε, προτού ο Ρωμαίος κυβερνήτης Σέργιος Παύλος μυηθεί στο χριστιανισμό. Αρχικά η εκκλησία είχε επτά κλίτη, που αργότερα μειώθηκαν σε πέντε. Το δάπεδο της βασιλικής ήταν καλυμμένο με πολύχρωμα ψηφιδωτά, μερικά από τα οποία σώζονται ακόμα.

Η Στήλη του Αποστόλου Παύλου Ο Απόστολος Παύλος επισκέφτηκε την Κύπρο το 45 μ.Χ. για να μυήσει τον κυβερνήτη της εποχής στον χριστιανισμό. Οι προσπάθειές του πέτυχαν αλλά μόνο αφού δέθηκε και μαστιγώθηκε σε αυτόν τον, κατά τα άλλα κοινό, πέτρινο όγκο. Η Στήλη του Αποστόλου Παύλου αποτελεί μία από τις δημοφιλείς στάσεις των προσκυνητών που έρχονται για να δουν τα θρησκευτικά αξιοθέατα αυτού του πρώιμου προπυργίου της χριστιανικής πίστης. Μαστιγώθηκε 40 φορές επειδή κήρυττε τις χριστιανικές διδαχές στο νησί.

Η βασιλική έπαυλη στα Κούκλια αποτελούσε τον πυρήνα του τσιφλικιού της περιοχής που, μεταξύ άλλων, επέβλεπε την παραγωγή ζάχαρης. Είναι ένα μεγάλο συγκρότημα κτηρίων που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, με κάποιες μετέπειτα επεκτάσεις που αποκαταστάθηκαν κατά τη σύγχρονη εποχή. Σήμερα, στεγάζει το τοπικό αρχαιολογικό μουσείο.

Το ιερό της Αφροδίτης βρίσκεται στο χωριό Κούκλια, 14 km ανατολικά της Πάφου, παραπλεύρως της οδού Λεμεσού-Πάφου. Η Παλαίπαφος, που σημαίνει παλιά Πάφος, ήταν ένα από τα πιο τιμημένα προσκυνηματικά κέντρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου και, κάποτε, πόλη-βασίλειο της Κύπρου. Εκεί έστεκε το περίφημο ιερό της Αφροδίτης, τα αρχαιότερα ερείπια του οποίου χρονολογούνται από το 12ο αιώνα π.Χ. Η ένδοξη περίοδος του ιερού διήρκεσε μέχρι τον 3ο-4ο αιώνα. Το μουσείο, το οποίο στεγάζεται στην έπαυλη των Λουζινιανών, φιλοξενεί πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα της περιοχής, ενώ συνεχίζονται οι ανασκαφές στον τόπο του ιερού, της πόλης και της νεκρόπολης.

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Πτολεμαίοι ίδρυσαν αρκετές νέες πόλεις. Στην Κύπρο, η πόλη του Μάριον ξαναχτίστηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., μετά την ολική της καταστροφή από τον Πτολεμαίο Α' και μετονομάστηκε Αρσινόη προς τιμήν της Αρσινόης Β', αδελφής και συζύγου του Πτολεμαίου Φιλάδελφου. Ιδρύθηκαν άλλες δύο πόλεις με το όνομα Αρσινόη, η πρώτη στη Σαλαμίνα, στα ανατολικά της Κύπρου και η δεύτερη στην επαρχία της Πάφου, μεταξύ Νέας και Παλαιάς Πάφου. Η πόλη αυτή, στην οποία σύμφωνα με το Στράβωνα υπήρχε ένα προσόρμιο, ένα ιερό και ένα ιερό άλσος, δεν έχει εντοπιστεί. Το ιερό της ήταν μάλλον αφιερωμένο στη βασίλισσα Αρσινόη, η οποία μετά το θάνατό της θεοποιήθηκε και λατρεύτηκε στην Πάφο όσο και η Αφροδίτη, όπως πολλοί άλλοι βασιλιάδες και βασίλισσες των Πτολεμαίων.

Το γυμνάσιο της Πάφου δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα. Το θέατρο, αν και δεν έχει ακόμα αποκαλυφθεί με τις ανασκαφές, βρίσκεται στη νότια πλαγιά του μικρού λόφου της Φάμπρικας, όπου υπάρχουν ορατά απομεινάρια των θέσεών του. Από τους ναούς της Νέας Πάφου που έχουν ήδη αναφερθεί, ο μόνος που έχει εντοπιστεί είναι ένα μικρό ιερό του Απόλλωνα Υλάτη, που βρίσκεται έξω από τα ανατολικά τείχη της πόλης. Εκεί βρίσκεται επίσης και το ανατολικό κοιμητήριο. Το ιερό, το οποίο χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ., είναι λαξευμένο στον σκληρό βράχο και αποτελείται από δύο μικρές, παρακείμενες αίθουσες. Η επιγραφή πάνω από την είσοδο για την πρώτη αίθουσα μαρτυρά ότι το ιερό ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα.

Στην πόλη της Πάφου, όπως και στην υπόλοιπη Κύπρο, χτίστηκαν κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο πολλές χριστιανικές βασιλικές υψηλής αισθητικής. Σήμερα, στη Πάφο, διατηρούνται τα ερείπια δύο βασιλικών, της Παναγίας Χρυσοπολίτισσας και της Παναγίας Λιμενιώτισσας.

Η βασιλική της Παναγίας Χρυσοπολίτισσας βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της πόλης. Είναι η μεγαλύτερη βασιλική που έχει ανασυρθεί από ανασκαφές μέχρι σήμερα στην Κύπρο και κάποτε αποτελούσε τον καθεδρικό ναό της πόλης και την έδρα της επισκοπής της. Χτίστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα και καταστράφηκε στα μέσα του 7ου, κατά τις επιδρομές των Αράβων. Αρχικά ήταν επτάκλιτη βασιλική, στη συνέχεια όμως ξαναχτίστηκε και τροποποιήθηκε αρκετές φορές. Κοντά της στέκει η μεσαιωνική εκκλησία της Αγίας Κυριακής.

Η βασιλική της Παναγίας Λιμενιώτισσας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Πάφου. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε στις αρχές του 5ου αιώνα. Έχουν διατηρηθεί πολύ λίγα τμήματα των ψηφιδωτών δαπέδων της, τα οποία ήταν διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια.

Άλλες τρεις βασιλικές, η μία δίπλα στην άλλη, ανασύρθηκαν από ανασκαφές στην περιοχή του ακρωτηρίου Δρέπανον, περίπου 15 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Πάφου. Είναι γνωστές ως βασιλικές του Αγίου Γεωργίου Πέγειας. Η μεγαλύτερη, μια τρίκλιτη βασιλική, χτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα, η δεύτερη λίγα χρόνια αργότερα και η τρίτη στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 7ου αιώνα. 

Η Πάφος είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα πολιτισμού ολόκληρης της Μεσογείου.

Ολόκληρη η πόλη της Πάφου, η αρχαία πρωτεύουσα της Κύπρου, περιλαμβάνεται στον επίσημο Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Σε όποιο μέρος της Πάφου κι αν τριγυρίζει κανείς, συναντά την εδώ και χιλιάδες χρόνια ένδοξη ιστορία της, από τότε που άνθιζε σε αυτό το πανέμορφο μέρος του κόσμου η λατρεία της θεάς Αφροδίτης, η οποία προσέλκυε πολλούς επισκέπτες τόσο από το νησί όσο και από το εξωτερικό αλλά και αργότερα, όταν συνδέθηκε με την εξάπλωση του χριστιανισμού. Η Πάφος ήταν πρωτεύουσα του νησιού για έξι αιώνες.

Είναι το τέλειο μέρος για να συνδυάσει κανείς άριστης ποιότητας διακοπές με ένα ταξίδι στην ιστορία. Βυθιστείτε στην αρχαιολογία, την ιστορία και τον πολιτισμό της Πάφου και ζήστε από πρώτο χέρι την εμπειρία ενός από τους πιο παλιούς πολιτισμούς του κόσμου.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάφου στεγάζει μια εντυπωσιακή συλλογή κυπριακών αρχαιοτήτων από την περιοχή της Πάφου, που χρονολογείται από τη νεολιθική εποχή έως το 1700 μ.Χ. Τα εκθέματα, που προέρχονται κυρίως από την Παλαίπαφο (Κούκλια), τη Νέα Πάφο (τη σημερινή Πάφο) και το Μάριον-Αρσινόη (Πόλη Χρυσοχούς), συμπληρώνονται με ευρήματα από την Πέγεια, την Κισσόνεργα, τη Λέμπα, τις Πάνω Αρόδες, τη Σαλαμιού, την Ακουρδάλεια, τον Πωμό, το Κιδάσι, τη Γεροσκήπου κ.λπ. Πέντε αίθουσες προβάλλουν ενδιαφέροντα εκθέματα που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή έως το μεσαίωνα. Στην πρώτη αίθουσα, ο επισκέπτης βλέπει εκθέματα από τη νεολιθική, τη χαλκολιθική και την εποχή του χαλκού καθώς και νομίσματα που εκδόθηκαν από το νομισματοκοπείο της Πάφου. Η δεύτερη αίθουσα στεγάζει εκθέματα από την εποχή του σιδήρου και την κλασσική περίοδο. Αξίζει επίσης να δει κανείς την επιτύμβια πλάκα κυπροσυλλαβικής γραφής από το Μάριον. Στην τρίτη αίθουσα ο επισκέπτης βλέπει εκθέματα από την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Κεντρικό σημείο ενδιαφέροντος αποτελεί το μαρμάρινο άγαλμα του Ασκληπιού και μια μαρμάρινη προτομή της Αφροδίτης. Η τέταρτη αίθουσα φιλοξενεί εκθέματα από την ύστερη ρωμαϊκή και πρώιμη χριστιανική περίοδο, ενώ στην πέμπτη, που δημιουργήθηκε πρόσφατα, υπάρχουν αντικείμενα από τη βυζαντινή περίοδο και τον μεσαίωνα γενικά.

Η ονομασία του χωριού Γεροσκήπου προέρχεται από την ελληνική φράση "Ιερός Κήπος", τον ιερό κήπο δηλαδή της Αφροδίτης. Μια συναρπαστική συλλογή λαϊκής τέχνης και δεξιοτεχνιών εκτίθεται στην όμορφη παραδοσιακή οικία Χατζησμίθ.

Το τοπικό μουσείο του Μαρίου-Αρσινόης στην Πόλη Χρυσοχούς άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό το 1998. Ιδρύθηκε από την κυβέρνηση της Κύπρου με τη γενναιόδωρη οικονομική στήριξη του κ. Νίκου Σιακόλα. Το μουσείο αποτελείται από τρεις εκθεσιακούς χώρους, τις Αίθουσες Ι και ΙΙ και το Αίθριο. Τα ευρήματα της Αίθουσας Ι, η οποία πήρε την ονομασία της από τον κ. Νίκο Σιακόλα, προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή γύρω από την Πόλη Χρυσοχούς και εκτίθενται με χρονολογική σειρά ώστε να απεικονίζουν την εξέλιξη της ιστορίας από τη νεολιθική και χαλκολιθική περίοδο έως τον μεσαίωνα.

Στην Αίθουσα ΙΙ, τα εκθέματα προέρχονται από τις πλούσιες νεκροπόλεις της περιοχής, με ειδική αναφορά στην τοποθεσία και τις ανασκαφές των παραπάνω κοιμητηρίων. Σύμφωνα με αρχαίες λογοτεχνικές πηγές, τις οποίες κατέγραψε ο Στέφανος Βυζάντιος, η πόλη του Μαρίου ιδρύθηκε από το θρυλικό βασιλιά Μαριέα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το Μάριον κατοικούνταν ήδη από το τέλος της νεολιθικής και κατά τη διάρκεια της χαλκολιθικής περιόδου. Άρχισε να ακμάζει από την κυπροαρχαϊκή περίοδο και έπειτα, και εξελίχθηκε σε μια από τις πιο σημαντικές αρχαίες πόλεις-βασίλεια της Κύπρου κατά την κυπροκλασσική περίοδο, συνάπτοντας σημαντικές εμπορικές σχέσεις με νησιά του ανατολικού Αιγαίου, την Αττική και την Κόρινθο.

Εντυπωσιακή συλλογή αντικειμένων από τη βυζαντινή περίοδο που περιλαμβάνει, επίσης, βυζαντινές εικόνες από τον 7ο έως το 18ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένης και της πιο παλαιάς εικόνας που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα στην Κύπρο και η οποία χρονολογείται από τον 7ο ή 8ο αιώνα. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον Βυζαντινό Μουσείο βρίσκεται εντός του περιβόλου της Μητρόπολης Πάφου. Στεγάζει μεγάλο αριθμό βυζαντινών εικόνων, κυρίως από το 12ο έως το 19ο αιώνα, η οποίες έχουν συλλεχθεί από εκκλησίες και μοναστήρια της επαρχίας Πάφου. Οι εικόνες αυτές εκφράζουν τη θρησκευτική πίστη των Παφίων κατά τη βυζαντινή εποχή και πληροφορούν τους σημερινούς επισκέπτες σχετικά με την υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα εκείνων των χρόνων. Η παλαιότερη εικόνα, αυτή της Παναγίας Ελεούσας από την εκκλησία της Μονής Αγίου Σάββα της Καρόνος, χρονολογείται περίπου από το 1200 μ.Χ. και αποτελεί εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής τέχνης. Το Βυζαντινό Μουσείο διαθέτει επίσης λειτουργικά βιβλία, φιρμάνια, χειρόγραφα, ξυλόγλυπτα, σταυρούς, είδη αργυροχρυσοχοΐας, άμφια κ.λ.π.

Είναι ένα ιδιωτικό εθνογραφικό μουσείο που ανήκει στην οικογένεια Ηλιάδη, το οποίο έως το 1971 ήταν γνωστό ως Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και ήταν πιθανόν το πλουσιότερο και καλύτερο ιδιωτικό μουσείο του νησιού. Αποτελείται από τη συλλογή του νεότερου Γεωργίου Ηλιάδη, ενός διανοούμενου με ενδιαφέρον στην αρχαιολογία, την ιστορία, τη λαϊκή τέχνη και τη λογοτεχνία, ο οποίος για περισσότερο από μισό αιώνα συνέλεγε θησαυρούς τέχνης από την ύπαιθρο της Κύπρου, ιδιαίτερα από την περιοχή της Πάφου από την οποία καταγόταν. Στο εθνογραφικό μουσείο έχουν περιληφθεί κομμάτια του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, όπως φυσικές σπηλιές, ένας τάφος της ελληνιστικής εποχής λαξευμένος σε βράχο, μία τρεμιθιά, αρχιτεκτονικές τεχνοτροπίες που χρονολογούνται από το 1894 καθώς και ένα κιόσκι. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν φορεσιές, ιδιαίτερα της υπαίθρου και στολίδια, παραδοσιακά ξυλόγλυπτα έπιπλα, αγροτικά εργαλεία, κουζινικά είδη, κεραμικά, αργαλειούς και πλεκτά είδη, καθώς και αρχαιολογικά ευρήματα από τη χαλκολιθική κυρίως εποχή.

Η Παλαίπαφος, που σημαίνει παλιά Πάφος, ήταν ένα από τα πιο τιμημένα προσκυνηματικά κέντρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου και, κάποτε, πόλη-βασίλειο της Κύπρου. Εκεί έστεκε το περίφημο ιερό της Αφροδίτης, τα αρχαιότερα ερείπια του οποίου χρονολογούνται από το 12ο αιώνα π.Χ. Η ένδοξη περίοδος του ιερού διήρκεσε μέχρι τον 3ο-4ο αιώνα. Το μουσείο, το οποίο στεγάζεται στην έπαυλη των Λουζινιανών, διαθέτει πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα της περιοχής, ενώ συνεχίζονται οι ανασκαφές στον τόπο του ιερού, της πόλης και της νεκρόπολης.

Είναι το μέρος όπου αποίκισαν οι πρώτοι αρχαίοι Έλληνες (Μυκηναίοι), η οποίοι αποδήμησαν στην Κύπρο περίπου το 1200 π.Χ., μετά την πτώση των μυκηναϊκών βασιλείων της ηπειρωτικής Ελλάδας. Είναι πολύ σημαντική τοποθεσία για την Κύπρο καθώς από εκεί ξεκινούν οι ρίζες του ελληνισμού στο νησί. Το μικρό μουσείο με την εξαιρετική του αρχιτεκτονική είναι έργο του Αντρέα Μπρούνο, Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τορίνο και ενός από τους κορυφαίους αρχιτέκτονες της Ευρώπης. Το μουσείο αναπαριστά την αποίκιση της Κύπρου από τους Μυκηναίους.

Εντυπωσιακή συλλογή αντικειμένων από τη βυζαντινή περίοδο που περιλαμβάνει, επίσης, βυζαντινές εικόνες από τον 13ο έως τον 19ο αιώνα καθώς και ξυλόγλυπτα εκκλησιαστικά είδη, είδη αργυροχρυσοχοΐας και μεταλλουργίας, τοπικά και εισαγωγής, καθώς και υφάσματα. Εκτίθενται επίσης σπάνια βιβλία και χειρόγραφα.

Το χωριό Φύτη είναι γνωστό για το δικό του ιδιαίτερο στυλ πλεξίματος από την εποχή του μεσαίωνα. Τα υφάσματα που φτιάχνονται στο χωριό είναι γνωστά ως "Φυτιώτικα" και ξεχωρίζουν για την πλούσια ποικιλία τους σε σχέδια και χρώματα. Δείγματα τέτοιων υφασμάτων εκτίθενται στο μουσείο, στο οποίο μπορεί επίσης να δει κανείς πώς φτιάχνονται.

Η Ίνια έχει υπέροχη θέα στη χερσόνησο του Ακάμα και είναι τέλεια για βόλτες στην ύπαιθρο. Το τοπικό μουσείο στεγάζει μια συλλογή ειδών καλαθοποιίας.

Είναι ο χώρος που γεννήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το φτωχικό του σπίτι έχει μετατραπεί σε μουσείο. 

Στην Κύπρο, η κεραμική και η αγγειοπλαστική διαθέτουν ιστορία που μετρά χιλιάδες χρόνια πίσω. Η ιστορική αυτή παράδοση αντανακλάται στα έργα των τοπικών αγγειοπλαστών. Στα εργαστήρια αγγειοπλαστικής μπορεί να δει κανείς όχι μόνο πώς πλάθουν και δίνουν σχήμα στον πηλό αλλά και την αγάπη του καλλιτέχνη για το έργο του.

Η υαλουργία ξεκίνησε στην Κύπρο τον 6ο και 7ο αιώνα π.Χ. και από τότε έχουν βελτιωθεί σημαντικά οι τεχνικές παραγωγής και διακόσμησης γυαλιού που χρησιμοποιούνταν μέσα στους αιώνες.

Στα αρχαία χρόνια, η Κύπρος ήταν καλυμμένη από πευκοδάση και πολλές αρχαίες ναυτικές δυνάμεις κατασκεύαζαν εκεί τα πλοία τους. Στις μέρες μας, η ξυλογλυπτική γίνεται από έξοχους γλύπτες και προορίζεται μόνο για οικιακούς και καλλιτεχνικούς σκοπούς. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν πώς αποκαθιστώνται παλαιά έπιπλα.

Από τις αμέτρητες εκκλησίες της πόλης και της επαρχίας της Πάφου, οι πιο σημαντικές είναι οι ακόλουθες:

Η Αγία Παρασκευή στο χωριό Γεροσκήπου. Αποτελεί την πιο παλιά εκκλησία με πολλούς τρούλους στην Κύπρο. Πρόκειται για σπηλαιώδη βασιλική του 9ου αιώνα με πέντε τρούλους. Ελάχιστες από τις αρχικές της τοιχογραφίες έχουν διασωθεί. Μερικές νωπογραφίες που διατηρούνται, αποτελούν έργα του 11ου και του 12ου αιώνα, ενώ το μεγαλύτερο μέρος καλύπτεται από αγιογραφίες του 15ου αιώνα. 

Η Παναγία Χρυσελεούσα στο χωριό Έμπα. Πρόκειται για κτίσμα σε σχήμα σταυρού με τρούλο, που χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Οι αρχικές νωπογραφίες είναι του 13ου αιώνα. Οι περισσότερες, ωστόσο, χρονολογούνται από το 15ο αιώνα. Μερικές από τις εξαιρετικές εικόνες της εκκλησίας χρονολογούνται από το 16ο αιώνα.

Η εκκλησία της Παναγίας Χρυσοπολίτισσας χτίστηκε τον 13ο αιώνα πάνω στα ερείπια της μεγαλύτερης πρώιμης βυζαντινής βασιλικής του νησιού. Στον περίβολο μπορεί κανείς να δει τη Στήλη του Αποστόλου Παύλου, στην οποία, σύμφωνα με την παράδοση μαστιγώθηκε, προτού ο Ρωμαίος κυβερνήτης Σέργιος Παύλος μυηθεί στον χριστιανισμό.

Παναγία Θεοσκέπαστη. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Θεός έστειλε ομίχλη για να προστατέψει την αρχική εκκλησία από τις επιδρομές των Αράβων Καθώς πλησίαζαν, η ομίχλη έκανε την εκκλησία αόρατη, με αποτέλεσμα να γλιτώσει την καταστροφή. 

Η Παναγία Λιμενιώτισσα. βρίσκεται στην Κάτω Πάφο, κοντά στο λιμάνι. Χτίστηκε στις αρχές του 5ου αιώνα και ήταν αφιερωμένη στην Παναγία Λιμενιώτισσα. Καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς κατά τη διάρκεια των αραβικών επιδρομών του 7ου αιώνα.

Βασιλική του Αγίου Γεωργίου.  Κοντά σε ένα αλιευτικό καταφύγιο 4,5 km από το χωριό Πέγεια, βρίσκονται τα ερείπια δύο πρώιμων χριστιανικών βασιλικών στις οποίες υπάρχουν πολύ ενδιαφέροντα ψηφιδωτά με απεικονίσεις ζώων.

Αγία Σολομονή.  Η εκκλησία της Αγίας Σολομονής βρίσκεται στην Κάτω Πάφο, στη λεωφόρο Αποστόλου Παύλου, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου από το λιμάνι. Έχει λαξευτεί σε ασβεστόλιθο κάτω από το έδαφος και αρχικά ήταν κατακόμβη, αν και μερικοί αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι επρόκειτο για τάφους που χρονολογούνται από την ελληνιστική περίοδο. 

Η εκκλησία των Αγίων Κυρίκου και Ιουλίτας βρίσκεται στο χωριό Λετύμπου. Χτίστηκε το 15ο αιώνα. Ελάχιστες από τις νωπογραφίες της έχουν διασωθεί.

Η Αγία Αικατερίνη βρίσκεται μεταξύ των χωριών Κρίτου Τέρα και Χόλι. Πρόκειται για τρίκλιτο κτίσμα με τρούλο και νάρθηκα. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα και καταστράφηκε από το σεισμό του 1953. Αν και το 1956 ανεγέρθηκε ξανά, σήμερα υπάρχουν μόνο τα ερείπιά της. Ελάχιστες από τις νωπογραφίες της έχουν διασωθεί.

Ο Άγιος Θεοδόσιος βρίσκεται στην Αχέλεια. Πρόκειται για κτίσμα σε σχήμα σταυρού με τρούλο, διακοσμημένο με έξοχες τοιχογραφίες, που χτίστηκε το 13ο αιώνα.

Η Παναγία Καθολική βρίσκεται στο χωριό Κούκλια. Ανήκει στον τύπο εκκλησιών με σχήμα σταυρού και τρούλο. Βρίσκεται ανατολικά του ιερού της Αφροδίτης. Πιθανότατα χτίστηκε τον 13ο αιώνα και υπέστη αλλαγές το 16ο. Περιέχει τοιχογραφίες του 16ου αιώνα και παλαιότερες.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ βρίσκεται στο χωριό Χόλι. Πρόκειται για ένα μονόκλιτο σπηλαιώδες κτίσμα του 16ου αιώνα, με υπερυψωμένο νάρθηκα που προστέθηκε αργότερα. Οι νωπογραφίες της εκκλησίας χρονολογούνται από το 16ο αιώνα. Βρίσκεται σε ένα πολύ απομονωμένο σημείο, βόρεια των Κουκλιών. Είναι ένα μικρό σπηλαιώδες παρεκκλήσι που πιθανόν χρησιμοποιούσε ο Άγιος Νεόφυτος, πριν μεταφερθεί στο ερημητήριό του κοντά στην Πάφο. Στο παρεκκλήσι αυτό σώζονται αξιοσημείωτες νωπογραφίες του 15ου αιώνα.

Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού Χούλου. Πρόκειται για μονόκλιτη εκκλησία με τρούλο και σπηλαιώδη νάρθηκα, διακοσμημένο με εξαιρετικές νωπογραφίες του 12ου αιώνα.

Η Παναγία Χόρταινη βρίσκεται βόρεια του χωριού Πελαθούσα. Είναι μονόκλιτη εκκλησία με τρούλο, διακοσμημένη με νωπογραφίες.

Το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου είναι το πιο σημαντικό της επαρχίας. Ιδρύθηκε από τον ίδιο τον άγιο το 1170. Η σπηλιά που λάξευσε ο ίδιος ο άγιος στο βράχο και μετέτρεψε σε κελί και εκκλησία το 1159 είναι λίγο παλαιότερη. Τα περισσότερα από τα σημερινά κτήρια του μοναστηριού είναι καινούργια, καθώς χτίστηκαν μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1953. Η εκκλησία του μοναστηριού χτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα, σε ρυθμό φραγκοβυζαντινής βασιλικής με έναν τρούλο. Σε αυτήν σώζονται εξαιρετικές τοιχογραφίες του 16ου αιώνα. Η Εγκλείστρα, (η εκκλησία και το κελί) ήταν, επίσης, διακοσμημένη με έξοχες τοιχογραφίες που δημιούργησε το 1183 ο Θεόδωρος Αψευδής, υπό την επίβλεψη του ίδιου του Αγίου Νεοφύτου. Από τις τοιχογραφίες αυτές έχουν διασωθεί εκείνες που βρίσκονται στο κελί του αγίου και στην τράπεζα της Εγκλείστρας. Το ιερό της Εγκλείστρας αγιογραφήθηκε ξανά περίπου το 1200, ενώ κάποιες από τις τοιχογραφίες το 16ο αιώνα.

Το μοναστήρι της Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας βρίσκεται κοντά στο χωριό Παναγιά. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα όταν ένας μοναχός μετέφερε εκεί την εικόνα της Παναγίας. Ο θρύλος λέει πως η εικόνα αυτή, την οποία πιθανολογείται ότι αγιογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, είχε ριχτεί στη θάλασσα της Μικράς Ασίας, για να σωθεί κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας. Το μοναστήρι έχει καταστραφεί επανειλημμένα από πυρκαγιές, με αποτέλεσμα τα σημερινά του κτήρια να χρονολογούνται από το 18ο αιώνα, όπως επίσης το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο της εκκλησίας του, μερικές εικόνες, λάμπες πετρελαίου, ο άμβωνας και άλλα αντικείμενα.

Η Παναγία του Σίντη, που σήμερα είναι εγκαταλελειμμένη, βρίσκεται κοντά στα χωριά Πενταλιά και Αγία Μαρίνα. Έχει διασωθεί μόνο μια μικρή αλλά εντυπωσιακή εκκλησία του μοναστηριού, η οποία βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση και χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Πρόκειται για εκκλησία με έναν μοναδικό διάδρομο και οκτάπλευρο εξωτερικό τρούλο.

Ο Άγιος Σάββας της Καρόνο ςιδρύθηκε μάλλον το 12ο αιώνα. Βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού Πράστιο Κελοκεδάρων. Η ομώνυμη εκκλησία χτίστηκε στα ερείπια μιας παλαιότερης και χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Το μοναστήρι καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1467 και χτίστηκε ξανά με τη βοήθεια του βασιλιά της Κύπρου, Τζέημς Β'. Η εκκλησία του χτίστηκε το 1533 και ανακαινίστηκε το 1742.

Ο Σταυρός της Μίνθας βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού Τσάδα. Η ημερομηνία ίδρυσής του παραμένει άγνωστη. Η εκκλησία του μοναστηριού χτίστηκε το 1745.

Ο Άγιος Γεώργιος των Κομανών βρίσκεται νότια του χωριού Μέσανα. Έχει διασωθεί μόνο η εκκλησία του μοναστηριού. Ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα αλλά η εκκλησία του χρονολογείται από το 16ο.

Ο Άγιος Γεώργιος Νικοξυλίτης είναι ένα μικρό μοναστήρι βορειοανατολικά του χωριού Δρούσια. Έχει διασωθεί μόνο η εκκλησία του, η οποία αποκαταστάθηκε το 1923, μετά από πυρκαγιά.

Η Αγία Μονή ιδρύθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, κατά τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού, στα ερείπια ενός ειδωλολατρικού ναού αφιερωμένου στην Ήρα. Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, νότια του μοναστηριού της Χρυσορρογιάτισσας και είναι επίσης γνωστή ως "Μονή των Ιερέων". Το μοναστήρι άνθισε κατά την περίοδο των Φράγκων και αργότερα.